ΠΡΟΣ ΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ/Τ.Κ.Ζ.Α.Ρ.
ΚΑΙ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΗΣ ΒΙΑΣ
19 Αυγούστου 2019
Κυρίες/Κύριοι,
Σας υποβάλλουμε άλλη μια μηνυτήρια αναφορά, στα πλαίσια του προγράμματος του Παρατηρητηρίου Ρατσιστικών Εγκλημάτων, κατά παντός υπευθύνου συμπεριλαμβανομένων όλων των αρμόδιων ελληνικών αρχών και της Frontex για τη συνεχιζόμενη ρατσιστική και παράνομη πρακτική των επαναπροωθήσεων αιτούντων άσυλο στην περιοχή του Εβρου υπό το φως και των νέων δημοσιογραφικών αποκαλύψεων που αφορούν την έρευνα στα αρχεία της Frontex και τις οποίες σας παραθέτουμε παρακάτω. Ολόκληρο το βίντεο της εκπομπής Report της κρατικής γερμανικής τηλεόρασης, από τις 6 Αυγούστου 2019 παρατίθεται παρακάτω σαν σύνδεσμος και είναι στη διάθεσή σας και κατεβασμένο, κατόπιν αιτήματός σας, καθώς ο όγκος του αρχείου είναι πολύ μεγάλος ώστε να συμπεριληφθεί εδώ. Τέλος σας παραθέτουμε τις πρόσφατες καταληκτικές παρατηρήσεις για την έβδομη περιοδική έκθεση της Ελλάδας από την Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων όπου η Ελλάδα επικρίνεται τόσο για τη συγκεκριμένη συνεχιζόμενη πρακτική της όσο και για την έλλειψη σοβαρότητας των σχετικών “ερευνών” της ΕΛ.ΑΣ. αλλά και του Συνηγόρου του Πολίτη:
Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων
9 Αυγούστου 2019
Καταληκτικές παρατηρήσεις για την έβδομη περιοδική έκθεση της Ελλάδας
(Μετάφραση αποσπάσματος από ΕΠΣΕ στα ελληνικά από αγγλικό πρωτότυπο εδώ & εδώ)
(…) Μη επαναπροώθηση
16. Η Επιτροπή του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων ανησυχεί σοβαρά για τις συνεχείς συνεπείς αναφορές ότι το συμβαλλόμενο κράτος μπορεί να έχει παραβεί την αρχή της μη επαναπροώθησης κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Συγκεκριμένα, οι εκθέσεις αναφέρονται σε επανειλημμένους ισχυρισμούς για συνοπτικές αναγκαστικές επιστροφές αιτούντων άσυλο και μεταναστών – συμπεριλαμβανομένων των Τούρκων υπηκόων – που αναχαιτίσθηκαν στη θάλασσα και στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία στη βορειοανατολική περιοχή του Έβρου, χωρίς προηγούμενη εκτίμηση κινδύνου για την προσωπική τους κατάσταση. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουν υποβληθεί στην Επιτροπή, Έλληνες αξιωματικοί επιβολής του νόμου και άλλες άγνωστες δυνάμεις που συμμετέχουν σε επιχειρήσεις επαναπροώθησης συχνά χρησιμοποιούν βία και κατάσχουν και καταστρέφουν τα προσωπικά υπάρχοντα των μεταναστών. Αν και σημειώνει ότι το Τμήμα Εσωτερικών Υποθέσεων της Ελληνικής Αστυνομίας και το Γραφείο του Συνήγορου του Πολίτη έκαναν έρευνες για τους ισχυρισμούς αυτούς το 2017, η Επιτροπή εκφράζει την ανησυχία της για το γεγονός ότι αυτές οι διοικητικές έρευνες δεν συμπεριέλαβαν την ακρόαση των φερόμενων θυμάτων, μαρτύρων και/ή μηνυτών για την καταγραφή των αποδεικτικών στοιχείων (άρθρα 2, 3, 11, 12, 13 και 16 της Σύμβασης κατά των Βασανιστηρίων).
17. Το συμβαλλόμενο κράτος πρέπει:
(α) Να εξασφαλίσει ότι στην πράξη κανείς και καμιά δεν μπορεί να απελαθεί, να επιστραφεί ή να εκδοθεί σε άλλο κράτος όπου υπάρχουν βάσιμοι λόγοι να πιστεύεται ότι θα διατρέχει προσωπικό και προβλέψιμο κίνδυνο να υποστεί βασανιστήρια και κακομεταχείριση ·
(β) Να ενισχύσει τις προσπάθειες για τη διασφάλιση της απόδοσης ποινικής ευθύνης στους δράστες πράξεων που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο και να εξασφαλίσει ότι τα θύματα, οι μάρτυρες και οι μηνυτές προστατεύονται από κακομεταχείριση ή εκφοβισμό που μπορεί να προκύψει ως συνέπεια των καταγγελιών τους ·
(γ) Να εγγυηθεί ότι όλοι και όλες οι αιτούντες/σες άσυλο έχουν τη δυνατότητα για ατομική εξέταση των αιτήσεών τους, με αυτόματο ανασταλτικό αποτέλεσμα κατά αποφάσεων απέλασης, και προστατεύονται από επαναπροώθηση και ομαδική επιστροφή.
————————————————————-
https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=2332373913668807&id=100006886629845
Τα αρχεία της FRONTEX επιβεβαιώνουν κακοποιήσεις και επαναπροωθήσεις από μασκοφόρους στον Έβρο
Εδώ και χρόνια έρχονται στη δημοσιότητα καταγγελίες για επαναπροωθήσεις στον Έβρο, για κακοποιήσεις από αστυνομικούς και για τη δραστηριότητα μασκοφόρων που ξυλοκοπούν, βασανίζουν και περνούν παράνομα και με τη βία πρόσφυγες στην Τουρκία.
Κάποιοι από εμάς γνωρίζαμε συγκεκριμένες περιπτώσεις και μιλούσαμε γι’ αυτές. Οι υπεύθυνοι/ες υπουργοί αρκούνταν να δηλώνουν ότι όλα είναι καλά και νόμιμα στα σύνορα ή «αυτά δεν συμβαίνουν στην Ελλάδα». Ίδια ακριβώς απάντηση έδιναν οι συνάδελφοί τους σε άλλες βαλκανικές χώρες.
Έτσι, οι άνθρωποι που βασανίζονταν και στερούνταν τα δικαιώματα που τους παρέχουν οι διεθνείς συμβάσεις και οι νόμοι της δικής μας χώρας, προσβάλλονταν για άλλη μια φορά: ψεύτες αυτοί, ειλικρινείς οι βασανιστές τους. Όμως από χθες τα πράγματα άλλαξαν.
Χθες η πολιτική εκπομπή REPORT της δημόσιας τηλεόρασης της Γερμανίας παρουσίασε ντοκουμέντα (εκθέσεις, μέιλ, αναφορές, αλληλογραφία) από τα αρχεία της FRONTEX, από τα οποία επιβεβαιώνονται όχι μόνον όλες οι περιπτώσεις που είχαν καταγγελθεί αλλά και ένας πολύ μεγάλος αριθμός άλλων, άγνωστων μέχρι τώρα.
Το συμπέρασμα: οι κακοποιήσεις και οι επαναπροωθήσεις αποτελούν «κανονικότητα» και ρουτίνα, όχι εξαίρεση.
Τα αρχεία αφορούν την περίοδο 2015 έως 2019 και κυρίως τις χώρες Ελλάδα, Βουλγαρία, Κροατία και Ουγγαρία.
Δυνατή έγινε η αποκάλυψη καθώς μία ομάδα δημοσιογράφων από την Ολλανδία, την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Μεγάλη Βρετανία και τη Γερμανία κατάφερε μετά από πολλές προσπάθειες να κάνει χρήση του Κανονισμού EG 1049/2001 της ΕΕ, που δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης στα αρχεία των ευρωπαϊκών οργανισμών.
Δηλαδή, τα στοιχεία που αποκαλύφθηκαν από τη συνεργασία του REPORT, της Guardian και του Correctiv είναι επίσημα στοιχεία που δεν επιδέχονται διάψευση. Βέβαια, παρόλα αυτά ο Βούλγαρος πρωθυπουργός δήλωσε ότι «αυτά δεν γίνονται στη Βουλγαρία».
Στο επίκεντρο των δημοσιευμάτων που προέκυψαν από την έρευνα δεν είναι -μέχρι τώρα- τόσο η αποκάλυψη όσων συμβαίνουν στα σύνορα της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Ουγγαρίας και της Κροατίας όσο η συμπεριφορά της FRONTEX, που επίσημα διατείνεται ότι προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις αξίες της Ευρώπης.
Το συμπέρασμα των ερευνών είναι: η FRONTEX συστηματικά καταγράφει και αξιολογεί ως παράνομα και απαράδεκτα τα γεγονότα, όμως τα αποδέχεται επειδή «την ευθύνη την έχουν τα κράτη-μέλη».
Στη δε Μεσόγειο ακόμη πιο «δραστική» είναι η αντίδρασή της: φροντίζει να βρίσκεται εκτός της ζώνης των ναυαγίων ώστε να μην είναι υποχρεωμένη να συμβάλει στη διάσωση των ναυαγών, κάτι που προβλέπει το διεθνές ναυτικό δίκαιο. Και επειδή όμως η αποστολή της είναι να παρακολουθεί όλες τις μεταναστευτικές ροές, επιλέγει πια να το κάνει μέσω drones, καθώς η παρακολούθηση ενός ναυαγίου μέσω ιπτάμενων αντικειμένων δεν συνεπάγεται τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από το διεθνές ναυτικό δίκαιο!
Έτσι μπορεί να αντιληφθεί κανείς την πρόσφατη επιλογή ενός Zeppelin ως φρουρού του δικού μας Ανατολικού Αιγαίου: τώρα πια θα καταγράφεται ο πνιγμός των προσφύγων χωρίς την υποχρέωση να ειδοποιείται το λιμεναρχείο για να τους σώσει.
Αυτά συνέβαιναν και συμβαίνουν από το 2015 έως σήμερα στον Έβρο (όπως συνέβαινε και πριν το 2015 αν και σε μικρότερο βαθμό επειδή μικρότεροι ήταν οι αριθμοί των ανθρώπων, και όχι από μασκοφόρους αλλά από τον στρατό).
Και αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει, αν το επιτρέψουμε.
Δική μας η είναι η απόφαση για το τι θα συμβαίνει στον Έβρο και στο Αιγαίο. Και, παρόλο που θρήνησα ακόμη και θανάτους στον Έβρο, επιμένω να πιστεύω ότι η Ανθρωπιά θα νικήσει τη βαρβαρότητα.
Η εκπομπή της Γερμανικής τηλεόρασης: https://www.ardmediathek.de/daserste/player/Y3JpZDovL2Rhc2Vyc3RlLmRlL3JlcG9ydCBtw7xuY2hlbi9mOTdjNzAyNS1iNDI4LTRiNTAtODg4Mi0yMjZiMjkxYWQwYWM/
Το κείμενο της εκπομπής: www.br.de/fernsehen/das-erste/sendungen/report-muenchen/frontex-eu-grenze-menschenrechtsverletzungen-100.html
Δημοσίευμα του Guardian: www.theguardian.com/world/2019/aug/04/drones-replace-patrol-ships-mediterranean-fears-more-migrant-deaths-eu
————————————————————-
The Guardian
Experts condemn move to aerial surveillance as an abrogation of ‘responsibility to save lives’
A Heron drone, one of the types operated by Frontex: they can monitor, but not rescue, migrants. Photograph: AFP/Getty Images
Amid the panicked shouting from the water and the smell of petrol from the sinking dinghy, the noise of an approaching engine briefly raises hope. Dozens of people fighting for their lives in the Mediterranean use their remaining energy to wave frantically for help. Nearly 2,000 miles away in the Polish capital, Warsaw, a drone operator watches their final moments via a live transmission. There is no ship to answer the SOS, just an unmanned aerial vehicle operated by the European border and coast guard agency, Frontex.
This is not a scene from some nightmarish future on Europe’s maritime borders but a hypothetical which illustrates a present-day probability. Frontex, which is based in Warsaw, is part of a £95m investment by the EU in unmanned aerial vehicles, the Observer has learned.
This spending has come as the EU pulls back its naval missions in the Mediterranean and harasses almost all search-and-rescue charity boats out of the water. Surveillance drones operated by Frontex, or by agencies or service providers with which Frontex co-operates, appear to be flying over waters off Libya where not a single rescue has been carried out by the main EU naval mission since last August, in what is the deadliest stretch of water in the world.
After publication, the Frontex press office said that “currently Frontex is not using any drones” and not receiving any information from drones.
The replacement of naval vessels, which can conduct rescues, with drones, which cannot, is being condemned as a cynical abrogation of any European role in saving lives.
“There is no obligation for drones to be equipped with life-saving appliances and to conduct rescue operations,” said a German Green party MEP, Erik Marquardt. “You need ships for that, and ships are exactly what there is a lack of at the moment.” This year the death rate for people attempting the Mediterranean crossing has risen from a historical average of 2% to as high as 14% last month. In total, 567 of the estimated 8,362 people who have attempted it so far this year have died.
Gabriele Iacovino, director of one of Italy’s leading thinktanks, the Centre for International Studies, said the move into drones was “a way to spend money without having the responsibility to save lives”. Aerial surveillance without ships in the water amounted to a “naval mission without a naval force”, and was about avoiding embarrassing political rows in Europe over what to do with rescued migrants.
Since March the EU’s main naval mission in the area, Operation Sophia, has withdrawn its ships from waters where the majority of migrant boats have sunk. While Sophia was not primarily a search-and-rescue mission, it was obliged under international and EU law to assist vessels in distress. The switch to drones is part of an apparent effort to monitor the Mediterranean without being pulled into rescue missions that deliver migrants to European shores.
An aerial surveillance video provided by Frontex showing an attempted migrant crossing in the middle of the Mediterranean in June. Photograph: Frontex/EPA
Marta Foresti, director of the Human Mobility Initiative at the Overseas Development Institute, an influential UK thinktank, said Europe had replaced migration policy with panic, with potentially lethal consequences. “We panicked in 2015 and that panic has turned into security budgets,” she said. “Frontex’s budget has doubled with very little oversight or design. It’s a knee-jerk reaction.”
The strategy has seen Frontex, based in Warsaw, and its sister agency, the European Maritime Safety Agency, based in Lisbon, invest in pilotless aerial vehicles. The Observer has found three contracts – two under EMSA and one under Frontex – totalling £95m for drones that can supply intelligence to Frontex.
The models include the Hermes, made by Elbit Systems, Israel’s biggest privately owned arms manufacturer, and the Heron, produced by Israel Aerospace Industries, a state-owned company. Both models were developed for use in combat missions in the occupied Palestinian territory of Gaza. Frontex said its drone suppliers met all “EU procurement rules and guidelines”.
There is mounting concern both over how Frontex is spending EU taxpayers’ money and how it can be held accountable. The migration panic roiling Europe’s politics has been a boon for a once unfashionable EU outpost that coordinated national coastal and border guards. Ten years ago Frontex’s budget was £79m. In the latest budget cycle it has been awarded £10.4bn.
Demand from member states for its services have largely been driven by its role in coordinating and carrying out deportations. The expansion of the deportation machine has caused concern among institutions tasked with monitoring the forced returns missions: a group of national ombudsmen, independent watchdogs appointed in all EU member states to safeguard human rights, has announced plans to begin its own independent monitoring group. The move follows frustration with the way their reports on past missions have been handled by Frontex.
Andreas Pottakis, Greece’s ombudsman, is among those calling for an end to the agency policing itself: “Internal monitoring of Frontex by Frontex cannot substitute for the need for external monitoring by independent bodies. This is the only way the demand for transparency can be met and that the EU administration can effectively be held into account.”
Acting to extradite helpless civilians to the hands of Libyan militias may amount to criminal liability
Omer Shatz, lawyer
The Frontex Consultative Forum, a body offering strategic advice to Frontex’s management board on how the agency can improve respect for fundamental rights, has also severely criticised it for a sloppy approach to accountability. An online archive of all Frontex operations, which was used by independent researchers, was recently removed.
The switch to drones in the Mediterranean has also led to Frontex being accused of feeding intelligence on the position of migrant boats to Libya’s coast guards so they can intercept and return them to Libya. Although it receives EU funds, the Libyan coast guard remains a loosely defined outfit that often overlaps with smuggling gangs and detention centre owners.
“The Libyan coast guard never patrols the sea,” said Tamino Böhm of the German rescue charity Sea-Watch. “They never leave port unless there is a boat to head to for a pullback. This means the information they have comes from the surveillance flights of Italy, Frontex and the EU.”
A Frontex spokesperson said that incidents related to boats in distress were passed to the “responsible rescue coordination centre and to the neighbouring ones for situational awareness and potential coordination”. Thus the maritime rescue coordination centre in Rome has begun to share information with its Libyan counterpart in Tripoli, under the instructions of Italy’s far-right interior minister, Matteo Salvini.
The EU is already accused of crimes against humanity in a submission before the International Criminal Court for “orchestrating a policy of forced transfer to concentration camp-like detention facilities [in Libya] where atrocious crimes are committed”.
The case, brought by lawyers based in Paris, seeks to demonstrate that many of the people intercepted have faced human rights abuses ranging from slavery to torture and murder after being returned to Libya.
Omer Shatz, an Israeli who teaches at Sciences Po university in Paris, and one of the two lawyers who brought the ICC case, said Frontex drone operators could be criminally liable for aiding pullbacks. “A drone operator that is aware of a migrant boat in distress is obliged to secure fundamental rights to life, body integrity, liberty and dignity. This means she has to take actions intended to search, rescue and disembark those rescued at safe port. Acting to extradite helpless vulnerable civilians to the hands of Libyan militias may amount to criminal liability.”
After publication, Frontex disputed this view, saying: “It is never a drone operator or a pilot assessing whether a vessel is in distress and where it should be disembarked. In the case of the two planes used by Frontex to monitor the Central Mediterranean, the video is live-streamed to the agency’s headquarters, where a group of experts, including maritime surveillance experts, analyse the image and make an initial assessment whether a case can be qualified as SAR based on certain parameters (number of people on board, condition on boat, distance from shore, presence of life vests, weather conditions). This initial assessment is communicated to the maritime search and rescue center (MRCC) for further action.”
Under international law, migrants rescued at sea by European vessels cannot be returned to Libya, where conflict and human rights abuses mean the UN has stated there is no safe port. Under the UN convention on the law of the sea (Unclos) all ships are obliged to report an encounter with a vessel in distress and offer assistance. This is partly why EU naval missions that were not mandated to conduct rescue missions found themselves pitched into them regardless.
Drones, however, operate in a legal grey zone not covered by Unclos. The situation for private contractors to EU agencies, as in some of the current drone operations, is even less clear.
Frontex told the Observer that all drone operators, staff or private contractors are subject to EU laws that mandate the protection of human life. The agency said it was unable to share a copy of the mission instructions given to drone operators that would tell them what to do in the event of encountering a boat in distress, asking the Observer to submit a freedom of information request. The agency said drones had encountered boats in distress on only four occasions – all in June this year – in the central Mediterranean, and that none had led to a “serious incident report” – Frontex jargon for a red flag. When EU naval vessels were deployed in similar areas in previous years, multiple serious incidents were reported every month, according to documents seen by the Observer.
Reporting for this article was supported by the Returns Network, an investigative unit collaborating with ARD Report München, De Correspondent, EfSyn and the Observer
• This article was amended on 4 August and 14 August 2019 to: clarify that Frontex is part of a £95m investment by the EU in unmanned aerial vehicles; make explicit the fact that the opening paragraph describes a hypothetical not an actual situation; distinguish Frontex drones and drones operated by others; and add responses from Frontex received after initial publication of this article.
***
Παρακαλούμε για τις ενέργειές σας καθώς και να μας ενημερώσετε για τον αριθμό πρωτοκόλλου που θα δώσετε στη μήνυση αυτή.
Mε τιμή,
Παναγιώτης Δημητράς
Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι
διεύθυνση: ΤΘ 60820 – 15304 Γλυκά Νερά
Newsroom 26/08/2019
